విధి రాత నిజామా? మన జీవితాన్ని నియంత్రించేది ఏంటి?

విధి రాత (Destiny or Fate) అంటే మన జీవితం ఒక ముద్రిత గ్రంథంలా ముందే రాసి ఉండటం అనే నమ్మకం, జరిగే సంఘటనలు ముందే ఎక్కడో ఓ శక్తి (బ్రహ్మ, కర్మ, కాలచక్రం మొదలైనవి) నిర్ణయించిందని నమ్మే ఒక విశ్వాసం. అంటే, మనం ఏ కుటుంబంలో పుడతామో, మనకి ఎలాంటి అనుభవాలు వస్తాయో, మనకు జరిగే సుఖ–దుఃఖాలు అన్నీ ముందే నిర్ణయించబడి ఉంటాయని భావించడమే విధి రాత భావన. కానీ దీని గురించి భిన్నమైన అభిప్రాయాలు ఉన్నాయి. కొన్నింటిని పరిశీలిద్దాం:

తాత్విక దృష్టికోణం: విధి అంటే ఏమిటి?

ప్రాచీన భారత తత్త్వశాస్త్రాల్లో “కర్మ సిద్ధాంతం” ప్రధానంగా ఉన్నది:

• ప్రతి మనిషి పూర్వ జన్మలో చేసిన మంచి–చెడు పనులకు అనుగుణంగా ఈ జన్మలో ఫలితాలు అనుభవిస్తాడు.
• “విధి” అనేది పూర్వ కర్మల ఫలితమే అని చెప్పబడుతుంది.
• అయితే మనకు కొన్ని “చేతిలో ఉన్న ఎంపికలు (Free Will)” కూడా ఉంటాయని, కొన్ని మార్పులు చేసుకునే శక్తి మనలో ఉందని కూడా వేదాంతం చెబుతుంది.

కర్మ సిద్ధాంతం ప్రకారం:

ధార్మికంగా చూస్తే, ముఖ్యంగా హిందూ తత్వశాస్త్రాల్లో “కర్మ సిద్ధాంతం” ప్రకారం ఇది ఇలా అంటుంది:

• మన గత జన్మలలో చేసిన కర్మలు (చేసిన మంచి చెడు పనులు) ఈ జన్మలో ఫలితంగా వస్తాయి.
• ఈ జీవితం కొంతవరకు ముందుగా నిర్ణయించినా, మన ప్రయత్నంతో మార్పులు చేయగలిగే అవకాశముంటుంది.
• దురదృష్టాలు, బాధలు, అన్యాయాలు – ఇవి పూర్వజన్మల కర్మల ఫలితంగా రావొచ్చు అని కొన్ని ధార్మిక విశ్వాసాలు చెబుతాయి.

తార్కిక / యథార్థ కోణం:

కొన్ని సంఘటనలు మన నియంత్రణలో ఉండవు. అప్పుడు మనం “విధి” అని అనుకుంటాం. కానీ ఇదే నిబంధనగా మార్చడమో, బాధ్యత వదులుకోవడమో మంచిది కాదు. మన చేతిలో లేని సంఘటనలకు బాధ్యతను వదిలేయడాని కోసం కొంతమంది “ఇది విధి రాత” అనేస్తుంటారు. అయితే, ఒక పసివాడికి అన్యాయం జరిగితే, అది ఏ విధి రాత? ఎందుకీ బాధ? — ఈ ప్రశ్నకి తృప్తికర సమాధానం సిద్ధాంతాలతో ఇవ్వడం కష్టమే.

ఈ దారుణాలు మన సమాజపు విఫలతలు, విద్య, నైతికతల లోపం వల్ల జరుగుతాయి. విధి కాదు, పూర్తిగా మనుషులే కారణం.

ఆధునిక విజ్ఞాన / మానసిక కోణం:

• విజ్ఞాన శాస్త్రం ప్రకారం మన జీవితాన్ని ప్రభావితం చేసే అంశాలు — పుట్టుక, పరిసరాలు, జ్ఞానం, పరిచయం, చైతన్యం, సంకల్పం.
• ముందుగా నిర్ణయించిన అని చెప్పినా, మన నిర్ణయాలు, మన అభిరుచులు, మన క్రియాశీలత చాలా వరకు అసలు విషయాలు.
• మానసిక ఆరోగ్యం మరియు చుట్టుపక్కల ప్రభావాలు కూడా మన జీవిత దిశను ప్రభావితం చేస్తాయి.

ప్రపంచం పరంగా చూస్తే:

మన దేశంలోనే విధి అనే మాట ఎక్కువగా వినబడుతుంది. చట్టాలు, న్యాయాలు, ప్రభుత్వ ఉద్యోగులు సక్రమంగా నిర్వహించాల్సిన విధులు ఇలా దాదాపుగా ఏవీ అస్దిరంగా ఉంటాయి. లంచం ఇస్తేగాని పనులు జరగవు, ట్రాఫిక్ రూల్స్ ఉల్లంఘన, రోడ్డుపై మనం జాగ్రత్తగా వెళ్ళినా ఎదుటివాళ్ళ అజాగ్రత్తగా వల్ల ప్రాణాపాయ స్థితిని ఎదుర్కుంటా. అదే ఇతర దేశాల్లో చూడండి:

• చట్టాలు కఠినంగా ఉంటాయి. ట్రాఫిక్ ఉల్లంఘన లేకపోవడం మాత్రమే కాదు హరన్ శబ్దం కూడా అత్యవసరమైతే తప్ప వినిపించదు. ప్రకృతిని, పురాతన కట్టడాలను కాపాడుకోవడంలో ఎంతో ప్రాముఖ్యతనిస్తారు.
• రోడ్డు ప్రమాదాలు దాదాపుగా అరుదు. కొన్ని దేశాల్లో రోడ్డుపై లోకల్ రైలు వెళ్లిపోతుంటాయి, పక్కనుంచే వాహనాలు వెళ్లిపోతుంటాయి, మనుషులు కూడా ఎలాంటి ఇబ్బంది లేకుండా వెళ్తారు ఎలాంటి ట్రాఫిక్ సమస్యలు లేకుండా.
• లంచాలకు కఠిన శిక్షలు ఉంటాయి, చైనా ప్రభుత్వమైతే అన్ని కోణాల్లో దేశాన్ని, ప్రజల్ని గమనిస్తూనే ఉంటుంది. అందువల్ల ప్రపంచంలో అగ్రస్థానంలో ఉంది.

చెప్పండి… మానవ తప్పిదాల, విధి రాతలా?

దుర్మార్గాలు, అన్యాయాలు — ఇవి కూడా విధేనా?

ఈ ప్రశ్న చాలా న్యాయమైనది:

• ఒక చిన్నారి పుట్టుకతోనే బాధ పడతే, అది విధేనా?
• ఒక స్త్రీ మానభంగానికి గురైతే, అది పూర్వకర్మేనా?
• బాధితుల బాధను తేలికగా తీసినట్టు అవుతుంది.
• “ఇది నీ పూర్వ జన్మ కర్మ” అంటే బాధితులపై భారం వేయడం అవుతుంది.

ఈ సందర్భాల్లో “విధి” అనే మాటను ప్రయోగించడం బాధితుడిని నిందించడమే అవుతుంది. ఇది అన్యాయాన్ని సమర్థించడమే అవుతుంది. ఇది మన సమాజం సమస్య. విధి కాదు.

శాస్త్రీయ దృష్టిలో:

• శాస్త్రాలు విధి రాత అనే భావనను నమ్మకించవు.
• ప్రకృతి శాస్త్రాల ప్రకారం, మన జీవితాన్ని ప్రభావితం చేసే అంశాలు:
  • జన్మ స్థలం, జన్మ సమయం (జన్యు తత్వం)
  • కుటుంబం, చుట్టుపక్కల వాతావరణం
  • విద్య, ఆచారాలు, మన శారీరక–మానసిక ఆరోగ్యం
  • మన అభిరుచులు, మన తీసుకునే నిర్ణయాలు

అంటే, ఏమీ ముందే రాయబడలేదు. మన నిర్ణయాలు, ప్రయోజనాలు, నేర్చుకున్న పాఠాల ఆధారంగా మనం మారతాం. వికాసమే జీవితం.

ముగింపు

ప్రతీ విషయంలో విధి రాత ఉందో లేదో అంచనా వేయడం కష్టం. కాని ఇది ఖచ్చితంగా చెప్పవచ్చు:

మనకు ఉన్న స్వేచ్ఛ, మనం చేసే ప్రయత్నాలు, తీసుకునే నిర్ణయాలు — ఇవే మన జీవితాన్ని నిర్మించే అసలైన శక్తులు.

విధిని నమ్మినా, నమ్మకపోయినా మన బాధ్యతను మనం వదిలేయకూడదు. దోపిడీలు, దురాచారాన్ని నిరోధించడానికి మనం స్పందించాలి. సమాజంగా, మనుషులగా ఎదగాలి.