వైకుంఠ ఏకాదశి విశిష్టత: మోక్షానికి రాజమార్గం మరియు ఆధ్యాత్మిక రహస్యాలు

హిందూ ధర్మంలోని పండుగలు కేవలం వేడుకలు మాత్రమే కాదు, అవి మానవుడిని మాధవుని చెంతకు చేర్చే సోపానాలు. అటువంటి వాటిలో శిఖర సమానమైనది వైకుంఠ ఏకాదశి. దీనినే ‘ ముక్కోటి ఏకాదశి’ అని కూడా అంటాం. ఈ పవిత్ర పర్వదినం గురించి సంపూర్ణమైన ఆధ్యాత్మిక సమాచారం మీ కోసం..

ఏకాదశి అంటే ఏమిటి? అంతరార్థం ఏమిటి?

చాలామంది ఏకాదశిని కేవలం ఒక తిథిగా భావిస్తారు. కానీ దాని వెనుక ఉన్న ఆధ్యాత్మిక గణితం అద్భుతమైనది.

” ఏకాదశీ ఇంద్రియాణాం జయః”

మన శరీరంలో ఐదు జ్ఞానేంద్రియాలు (కళ్ళు, ముక్కు, చెవులు, నాలుక, చర్మం), ఐదు కర్మేంద్రియాలు (కాళ్ళు, చేతులు, వాక్కు, జననేంద్రియం, పాయువు) మరియు వీటన్నింటినీ నడిపించే ‘మనస్సు’.. మొత్తం కలిపి 11 (ఏకాదశ). ఈ పదకొండింటిని ప్రాపంచిక విషయాల నుండి మళ్ళించి భగవంతునిపై లగ్నం చేయడమే నిజమైన ఏకాదశి.

పురాణ గాథ: మురాసుర సంహారం – ఏకాదశి దేవి ఆవిర్భావం

పద్మ పురాణం ప్రకారం, కృతయుగంలో ‘ముర’ అనే రాక్షసుడు దేవతలను పీడిస్తుండేవాడు. మహావిష్ణువు ఆ రాక్షసుడితో సుదీర్ఘ కాలం యుద్ధం చేసి, అలసిపోయి బదరికాశ్రమంలోని ఒక గుహలో విశ్రాంతి తీసుకుంటుండగా, మురాసురుడు స్వామిని హతమార్చడానికి సిద్ధమయ్యాడు.
అప్పుడు విష్ణుమూర్తి శరీరం నుండి ఒక దివ్య శక్తి ఉద్భవించి, ఆ రాక్షసుడిని తన తేజస్సుతో భస్మం చేసింది. ఆ శక్తియే ‘ఏకాదశి దేవి’. ఆ దేవి ఆవిర్భవించిన తిథి మార్గశిర శుక్ల ఏకాదశి. ఆ రోజున ప్రసన్నుడైన విష్ణువు, “ఈ రోజున నిన్ను పూజించే వారికి వైకుంఠ ప్రాప్తి కలుగుతుంది” అని వరం ఇచ్చాడు. అందుకే దీనికి వైకుంఠ ఏకాదశి అని పేరు వచ్చింది.

ముక్కోటి ఏకాదశి అని ఎందుకు పిలుస్తారు?

ముక్కోటి అంటే మూడు కోట్లు. ఈ ఒక్క ఏకాదశి రోజున చేసే ఉపవాసం, పూజ వల్ల మిగిలిన ఏడాదిలో వచ్చే 23 ఏకాదశుల పుణ్యఫలం లభిస్తుందని శాస్త్ర వచనం. అలాగే, ఈ రోజున ముక్కోటి దేవతలు వైకుంఠ ద్వారం వద్ద వేచి ఉండి శ్రీమన్నారాయణుడిని దర్శించుకుంటారని, ఆ సమయంలో మనం కూడా స్వామిని దర్శిస్తే సర్వ దేవతల ఆశీస్సులు లభిస్తాయని నమ్మకం.

ఉత్తర ద్వార దర్శనం: అంతర్గత రహస్యం

వైకుంఠ ఏకాదశి రోజున ఆలయాలలో ఉత్తరం వైపు ఉన్న ద్వారాన్ని తెరుస్తారు. భౌతికంగా ఇది విజయాన్ని సూచిస్తుంది. ఆధ్యాత్మికంగా ఉత్తరం అంటే ‘జ్ఞాన మార్గం’.

• దక్షిణాయనం : దేవతలకు రాత్రి కాలం (అజ్ఞానానికి సంకేతం).
• ఉత్తరాయణం : దేవతలకు పగలు (జ్ఞానానికి సంకేతం).

సూర్యుడు ధనుస్సు రాశి నుండి మకర రాశిలోకి ప్రవేశించే ముందు వచ్చే ఈ ఏకాదశి, మనం అజ్ఞానపు చీకటి నుండి జ్ఞానపు వెలుగులోకి ప్రవేశించడానికి ప్రతీక.
కలియుగ వైకుంఠం – తిరుమలలో వైకుంఠ ఏకాదశి సంబరాలు.
వైకుంఠ ఏకాదశి నాడు సాక్షాత్తు ఆ శ్రీనివాసుడు కొలువై ఉన్న తిరుమల క్షేత్రం ఆధ్యాత్మిక శోభతో వెలిగిపోతుంది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న భక్తులు ఈ ఒక్క రోజైనా స్వామివారిని ఉత్తర ద్వారం గుండా దర్శించుకోవాలని తపిస్తారు. తిరుమలలో ఈ పండుగ విశేషాలు ఇవే:

1. వైకుంఠ ద్వారం (జయ-విజయ ద్వారం)

సాధారణ రోజుల్లో తిరుమల ఆలయంలోని గర్భాలయం చుట్టూ ఉండే మొదటి ప్రాకారాన్ని (వైకుంఠ ప్రదక్షిణ మార్గం) మూసి ఉంచుతారు. కానీ, వైకుంఠ ఏకాదశి రోజున తెల్లవారుజామునే ప్రత్యేక పూజల అనంతరం ఈ వైకుంఠ ద్వారాన్ని తెరుస్తారు. ఏకాదశి మరియు ద్వాదశి.. ఈ రెండు రోజులు మాత్రమే భక్తులకు ఈ మార్గం గుండా వెళ్ళే అదృష్టం కలుగుతుంది.

2. స్వర్ణ రథోత్సవం

ఏకాదశి రోజు ఉదయం తిరుమల మాడ వీధుల్లో శ్రీమలయప్ప స్వామి వారు ఉభయ నాంచారీలతో కలిసి స్వర్ణ రథంపై ఊరేగుతూ భక్తులకు దర్శనమిస్తారు. బంగారు కాంతులతో మెరిసిపోయే ఆ రథంపై స్వామివారిని చూడటం ఒక జన్మ సుకృతంగా భక్తులు భావిస్తారు.

3. చక్రస్నానం (ద్వాదశి నాడు)

వైకుంఠ ఏకాదశి మరుసటి రోజున ‘ముక్కోటి ద్వాదశి’ అంటారు. ఈ రోజున తిరుమలలోని స్వామి పుష్కరిణిలో చక్రస్నానం నిర్వహిస్తారు. సుదర్శన చక్రత్తాళ్వార్‌కు పుణ్యస్నానం చేయించే ఈ ఘట్టాన్ని వేలాది మంది భక్తులు వీక్షిస్తారు. ఈ సమయంలో పుష్కరిణిలో స్నానం చేస్తే సకల పాపాలు హరించుకుపోతాయని నమ్మకం.

4 . అధ్యయనోత్సవాలు

తిరుమలలో వైకుంఠ ఏకాదశికి ముందు పది రోజులు, తర్వాత పది రోజులు కలిపి మొత్తం 20 రోజుల పాటు అధ్యయనోత్సవాలు జరుగుతాయి. ఈ సమయంలో దివ్యప్రబంధ పారాయణంతో తిరుమల కొండ మార్మోగిపోతుంది.

తిరుమల భక్తుల కోసం చిన్న సూచన:

వైకుంఠ ఏకాదశి నాడు తిరుమలలో భక్తుల రద్దీ అత్యధికంగా ఉంటుంది. టిటిడి (TTD) వారు జారీ చేసే ఆన్‌లైన్ దర్శన టికెట్లు లేదా ముందస్తు సమాచారం చూసుకుని వెళ్లడం ఉత్తమం. ఒకవేళ కొండపైకి వెళ్లలేకపోయినా, మీ ఇంట్లోనే శ్రీవారి పటాన్ని ఉత్తర దిశగా ఉంచి, దీపారాధన చేసి “గోవింద నామాలు” స్మరిస్తే ఆ వేంకటేశ్వరుని అనుగ్రహం తప్పక లభిస్తుంది.

“వేంకటాద్రి సమం స్థానం బ్రహ్మాండే నాస్తి కించన |
వేంకటేశ సమో దేవో న భూతో న భవిష్యతి ||”
(ఈ బ్రహ్మాండంలో వేంకటాద్రికి సమానమైన క్షేత్రం లేదు, వేంకటేశ్వరునికి సమానమైన దైవం లేడు.. ఉండబోడు)

5. వ్రత నియమాలు – ఆధ్యాత్మిక క్రమశిక్షణ

• దశమి నియమం: ఏకాదశికి ముందు రోజైన దశమి నాడే మనస్సును సిద్ధం చేసుకోవాలి. రాత్రి మితాహారం లేదా నిరాహారంగా ఉండాలి.
• నిర్జల ఉపవాసం: సాధ్యమైన వారు మంచినీరు కూడా తీసుకోకుండా ఉపవాసం ఉంటారు. ఇది శరీరాన్ని శుద్ధి చేస్తుంది.
• జాగరణ: రాత్రి నిద్రపోకుండా భగవన్నామ స్మరణ చేయడం. నిద్ర అనేది ‘తమో గుణానికి’ సంకేతం. తమో గుణాన్ని జయించి ‘సత్త్వ గుణాన్ని’ పెంచుకోవడమే జాగరణ ఉద్దేశ్యం.

పఠించాల్సిన శ్లోకం:
“ఏకాదశ్యాం నిరాహారో స్థిత్వా అహం అచ్యుత అచ్యుత |
ద్వాదశ్యాం పారణం కృత్వా రక్ష మాం పుండరీకాక్ష ||”
(ఓ పుండరీకాక్షా! ఏకాదశి నాడు నిరాహారిగా ఉండి నిన్ను స్మరిస్తున్నాను, ద్వాదశి నాడు పారణ చేస్తాను, నన్ను రక్షించు అని దీని భావం.)

6. చేయకూడని పనులు (నిషిద్ధాలు)

ఈ పవిత్ర రోజున కొన్ని పనులకు దూరంగా ఉండాలి:
అన్న విసర్జన: బియ్యంతో వండిన పదార్థాలను తినకూడదు. పురాణాల ప్రకారం, ఈ రోజున పాప పురుషుడు అన్నంలో నివసిస్తాడని చెబుతారు. శాస్త్రీయంగా చూస్తే, అధిక నీటి శాతం ఉండే బియ్యం తినడం వల్ల ఏకాదశి నాడు చంద్రుని ప్రభావంతో మనస్సు చంచలమవుతుంది.
అశుద్ధి: అబద్ధాలు ఆడటం, పరనింద (ఇతరులను దూషించడం), కోపం ప్రదర్శించడం వంటివి చేయకూడదు.
తామసిక ఆహారం: మాంసాహారం, మద్యం, ఉల్లి, వెల్లుల్లి వంటి వాటికి దూరంగా ఉండాలి.

7. వైకుంఠ ఏకాదశి – మోక్షం
   మోక్షం అంటే చనిపోయిన తర్వాత ఎక్కడికో వెళ్ళడం కాదు, బ్రతికి ఉండగానే మనస్సులోని వికారాల నుండి విముక్తి పొందడం. వైకుంఠ ఏకాదశి వ్రతాన్ని నిష్కామ బుద్ధితో ఆచరిస్తే, ఆ శ్రీమహావిష్ణువు అనుగ్రహంతో జన్మరాహిత్యం కలుగుతుంది.
8. ముగింపు :

వైకుంఠ ఏకాదశి అనేది కేవలం ఆచారం కాదు, అది ఒక సాధన. ఈ రోజున చేసే విష్ణు సహస్రనామ పారాయణం, అన్నదానం, దీపారాధన మన జీవితాల్లోని చీకట్లను తొలగించి సిరిసంపదలను ప్రసాదిస్తాయి.

“శ్రియః కాంతాయ కళ్యాణ నిధయే నిధయేర్థినామ్ |
శ్రీ వేంకట నివాసాయ శ్రీనివాసాయ మంగళమ్ ||”

ఆ శ్రీనివాసుని కృపాకటాక్షాలు మీ అందరిపై ఉండాలని మనస్సారా కోరుకుందాం.

మీరు ఈ ఏకాదశి నాడు ఏ విష్ణు క్షేత్రాన్ని దర్శించుకుంటున్నారు? కామెంట్ చేయండి